رزین چیست و چه کاربردی در صنایع دستی دارد؟

رزین یا نام دیگر آن صمغ یا شیره درخت یک ماده بسیار چسبناک می باشد که از تنه درختان خارج می شود و بوی بسیار تندی دارد و در شرایط خاص بسیار سفت و محکم میشود. در زمان های قدیم از شیره یا رزین برای ساختن چسب و موادی از این قبیل استفاده می گردید. در این مقاله با ما همراه شوید تا شما را با مطالبی از جمله رزین چیست؟، رزین چه کاربردی دارد؟، انواع رزین و خرید محصولات رزینی آشنا کنیم.

رزین چیست؟

رزین ماده ای متشکل از ترکیبات الی مصنوعی یا طبیعی می باشد که دارای ویسکوزیته بالا هستند. تفاوت رنگ رزین از زرد تا قهوه ای می باشد که اگر به صورت طبیعی به دست آمده باشد رزین شفاف است و قابیت اشتعال زایی بالایی دارد. همچنین رزین ماده ایست که دارای سختی و کدورت های متفاوت نیز می باشد. حلال رزین، حلال هایی الی مانند اتر می باشند که به خوبی در آن حل می شوند ولی در آب حل نمی شوند. تفاوت رزین طبیعی و مصنوعی در نوع ساخت و خواص شیمیایی آن ها می باشد. رزین مصنوعی در مقابل رزین طبیعی حالتی پایدارتر و یکنواخت تری دارد. رزین طبیعی، به صورت طبیعی از ترشحات درختانی همچون کاج و یا در اثر آسیب به پوست درختان در مواجهه با رعد و برق و باد و آتش سوزی و... به دست می آید. خشک شدن رزین ها به خودی خود صورت نمی گیرد و باید تحت شرایط خاص و ترکیب با مواد سفت کننده یا هاردنر و با رعایت اندازه گیری و نسبت دو ماده صورت گیرد.
برای قابل استفاده و کاربردی شدن رزین باید روند پختن آن به درستی طی شود. رزین با قابلیت هایی از جمله انتقال استرس بین الیاف و بستن آن ها و محافظت مطلوب در برابر عوامل بیرونی، در حوزه هایی از جمله صنعت، معماری داخلی، صنایع دستی و هنرهای تجسمی و تزیینی، ساخت پلاستیک و چسب و جوهر، چاپ سه بعدی، پوششهای سطحی و رنگ و لاک کاربرد بسیار زیادی دارند.

انواع رزین

رزین ماده ای است که هم به صورت طبیعی در طبیعت و روی تنه درختان و هم به صورت مصنوعی وجود دارد. رزین به روش های گوناگونی دسته بندی می شود که بستگی به ترکیب شیمیایی و موارد مورد مصرف آن دارد. همچنین کاربردهای زیادی در هنر و صنایع دستی و پلیمر و غیره دارد. بهترین رزین طبیعی یا گیاهی، رزینی ست که از شیره درخت کاج بدست آمده باشد و بوی بسیار تندی می دهد. رنگ این نوع رزین گیاهی از شفاف تا قهوه ای متغیر است و سختی و کدورت های متفاوتی دارند. برخی از رزین ها به شدت فرار هستند چون حاوی ترکیبات ناپایدار می باشند. تشخیص رزین گیاهی روی درختان باید بسیار با دقت صورت گیرد، زیرا برخی از انواع آنها حاوی هپتان می باشند که ماده ای بسیار خطرناک و هیدروکربنی قابل اشتعال و انفجار است. در اثر سفت شدن رزین گیاهی ماده ای معروف و زینتی به اسم کهربا به وجود می آید که اغلب به رنگ طلایی تیره که رنگ متعارف رزین گیاهی می باشد وجود دارد. کهربا در رنگ دیگری مانند آبی نیز وجود دارد که بسیار نادر می باشد. رزین های مصنوعی و پلیمری بر پایه میزان تاثیر پذیریشان از حرارت به دو گروه ترموست (گرما سخت) و ترموپلاست (گرما نرم) تقسیم می شوند. انواع رزین عبارتند از:

1- رزین اکریلیک:

رزین های اکریلیک، از ترکیباتی مانند اسید اکریلیک، متاکریلیک اسید یا سایر ترکیبات مرتبط به وجود می آید. آنها شفاف با استحکام کششی خوب هستند. این نوع رزین در برابر اشعه UV و ضربه مقاوم هستند. رزین اکریلیک یک ماده پلاستیکی و گرمازا است که از متداول ترین رزین های مورد استفاده در ساخت رنگ های محلول در آب می باشد. رزین اکریلیک یک لایه نازک و براق و ضد آب بر روی چوب به وجود می آورد. رزین اکریلیک 3 نوع می باشد که این سه نوع عبارتند از: ترموست، ترمو پلاست و لاتکس.
از ویژگی های نوع لاتکس آن این است که یک لایه ی نازکی روی سطوح تشکیل می دهد که مانع نفوذ آب و رطوبت می باشد، اما هنگام تمیز کردن سطوح با بخار شوی مقاومت زیادی ندارند و سطوح به خوبی تمیز و شفاف می شوند. نوع ترموست رزین اکریلیک براقیت و محافظت بهتری نسبت به نوع ترمو پلاست آن دارد. همینطور در محلول قابل اسپری از درصد جامد بهتری برخوردار هستند و مقاومت شیمیایی بیشتری نسبت به ترموپلاست دارند. رزین اکریلیک ترموپلاست فاقد هرگونه گروه فعال می باشد و همچنین دارای وزن مولکولی نسبتا بالایی می باشند. رزین اکریلیک خاصیت الاستیکی بسیار بالایی دارد که الاستیک بالای آن باعث می شود بدون ایجاد ترک در لایه نازک رزین امکان همکشیدگی و واکشیدگی چوب وجود داشته باشد. از آنها برای پانل های ساختاری و تزئینی، چسب ها، الاستومرها، پوشش ها، تابلوها و کاشی های شفاف استفاده می شود.

2- رزین آلکیدی:

رزین آلکیدی در ساخت رنگ روغن کاربرد بسیار زیادی دارد. این نوع رزین جزئی از خانواده رزین پلی استر می باشند. اما تفاوت آن با پلی استر در این است که پلی استر ها نیاز به پختن دارند اما رزین آلکیدی در معرض هوا خشک می شوند یا به اصطلاح هوا خشک هستند. این رزین از ترکیب و واکنش یک روغن و یک الکل چند عاملی و یک اسید چند عاملی یا انیدرید به وجود آمده است. آنها دارای مقاوت شیمیایی و خواص الکتریکی و حرارتی بسیار خوبی می باشند. اگر میزان روغن بکار رفته در ترکیب بیشتر باشد، این نوع رزین خاصیت روغنی پیدا می کند. این نوع رزین برای سازه های چوبی که در معرض آب و رطوبت می باشند، به دلیل ایجاد یک لایه مقاوم و ضد آب و با دوام بر روی سطح، بسیار مناسب می باشد. یکی از کاربردهای رزین آلکیدی در بازسازی چوب های قدیمی که رنگ شده اند می باشد. رزین های الکیدی کم هزینه هستند و به عنوان عایق های الکتریکی، قطعات الکترونیکی، پرکننده های بتونه و رنگ به کار گرفته می شوند.

3- رزین وینیل استر:

رزین وینیل استر، رزینی از نوع ترموست می باشد که حاصل واکنش رزین اپوکسی با اسید کربوکسیلیک غیراشباع اتیلنی می باشد. این نوع رزین دارای خواص شیمیایی و مکانیکی بسیار مناسب و دارای مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی و هیدرولیز می باشد. از این نوع رزین زمانی استفاده می شود که انعطاف پذیری لایه نازک رنگ در اولویت باشد.

4- رزین‌ پلی‌استر:

رزین پلی استر از نوع رزین های مصنوعی می باشد که از ترکیب اسیدهای الی دو عاملی و الکل چند عاملی به وجود می آید. ماده اولیه معمول برای تولید پلی استر مالئیک انیدرید با دو گروه عاملی اسیدی می باشد. شکل اولیه رزین پلی استر مانند مایعی به غلظت مربا (بسیار انعطاف پذیر) می باشد که پس از ترکیب با هاردنر سخت و سفت می شود. حجم پلی استر پس از سفت شدن کم میشود زیرا هنگام سفت شدن و ترکیب با هاردنر مولکول ها به هم نزدیک شده و مقداری از مایع تبخیر می شود. این رزین بوی تند و زننده ای دارد و در برابر حرارت، مواد شیمیایی و شعله مقاومت عالی از خود نشان می دهند. برای نگهداری خوب از رزین پلی استر باید آن را در جای خنک و تاریک قرار دهید که در این صورت تا مدت زیادی قابل استفاده باشد. آنها معمولا کم هزینه هستند و برای ساخت و ساز، ورقه ورقه، تعمیر خودکار پرکننده ها، چوب اسکی، میله های ماهیگیری، اجزای هواپیما و کشتی، پوشش ها، لوازم تزئینی و بطری ها استفاده می شوند.

5- رزین اپوکسی:

رزین های اپوکسی که پلی اپوکسیدها نیز نامیده می شوند، نوعی از پیش پلیمرها و پلیمرهای واکنش پذیر هستند که حاوی گروه های اپوکسید هستند. رزین اپوکسی ترکیبی از ماده رزینی و هاردنر می باشد. این نوع رزین کاربرد های زیادی دارد و در ترمیم، تقویت و مقاوم سازی سازه ها از جمله محصولات کامپوزیتی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین می توان از این نوع رزین در ساخت قالب های مستحکم استفاده نمود. رزین اپوکسی، مقاومت حرارتی و شیمیایی عالی و خاصیت چسبندگی بسیار بالایی را دارند. از رزین اپوکسی در تولید قطعات الکتریکی مانند ژنراتور ها در صنعت برق، به دلیل خاصیت عایق بودن الکتریکی بالایی که دارند، استفاده می شود. همچنین برای لمینت ها، چسب ها، کفپوش ها، آسترها، پروانه ها و پوشش های سطحی، اتصال قطعات در هواپیما سازی و صنعت هوا فضا مورد استفاده قرار می گیرد.

6- رزین های فنولیک:

رزین های فنولیک نوعی رزین ترموست هستند. آنها مقاوم در برابر حرارت و ضربه هستند و همچنین در برابر خوردگی شیمیایی و نفوذ حرارت دارای مقاومت بالایی می باشند. این نوع از رزین به سادگی ماشین کاری می شوند. آنها برای اشباع رزین، لنت ترمز، اجزای الکتریکی، ورقه ورقه، چسب های سیمان، چسب های باند شده و قالب ها استفاده می شوند.

7- رزین های پلی کربنات:

رزین های پلی کربنات ترموپلاستیک هایی هستند که عموماً از بیسفنول A و فسژن تولید می شوند. دارای ضریب شکست بالا، پایداری ابعادی الکتریکی و حرارتی، مقاومت در برابر لکه شدن و مقاومت در برابر فیلتراسیون هستند. آنها برای جایگزینی فلزات، کلاه ایمنی، لنزها، قطعات الکتریکی، فیلم عکاسی و عایق ها استفاده می شوند.

8- رزین های پلی آمید:

این نوع از رزین دارای یک گروه آمید به عنوان بخشی تکرار شونده از زنجیره های مولکولی خود می باشد. آنها به راحتی قالب گیری می شوند، قوی و مقاوم و سبک وزن هستند. رزین های پلی آمیدی دارای ضریب اصطکاک پایینی می باشند و همچنین در مقابل مواد شیمیایی و ساییدگی مقاومت دارند. رزین های پلی آمیدی برای بخیه، بسته بندی، بند ساعت، یاتاقان های بدون روغن کاری، الیاف، چرخ دنده ها، لاستیک ها، استفاده می شوند.

9- رزین های پلی اورتان:

این نوع رزین ها، کوپلیمرهایی هستند که از اجزای پلی ال و ایزوسیانات تشکیل شده اند. رزین های پلی اورتان دارای خاصیت ارتجاعی فیلم می باشند و چسبندگی بالایی با زیرلایه ها دارند. همچنین این نوع رزین در ازدیاد طول و سختی تعادل خوبی دارند. از آنها برای چسب، الاستومر، عایق، و آسترهای فوم برای لباس استفاده می کنند.

10- رزین های سیلیکونی:

رزین های سلیکونی، پایداری حرارتی و اکسیداتیو و انعطاف پذیری خوبی دارند، همچنین آبگریز نیز هستند. رزین های سیلیکونی لایه های سختی را به دلیل ساختار شبکه ای سه بعدی خود تشکیل می دهند. آنها برای لاستیک، ورقه ورقه ها، رزین های کپسول دار، کف زدا و کاربردهای مقاوم در برابر آب استفاده می شوند.

11- رزین های پلی اتیلن:

رایج ترین نوع رزین که سالانه حدود ۱۰۰ میلیون تن از آن را تولید میکنند، رزین های پلی اتیلن هستند. آنها دارای مقاومت شیمیایی بالا و انعطاف پذیری بالایی می باشند. آنها برای بسته بندی لمینت ها و فیلم ها، ظروف، عایق کابل، پوشش ها، اسباب بازی ها، قالب ها، آسترها و لوله ها استفاده می شوند.

12- رزین های پلی استایرن:

رزین های پلی استایرن، پلیمرهای هیدروکربنی آروماتیک میباشند که از مونومر استایرن ساخته می شوند. آنها ارزان هستند و تولید آنها آسان است و در برابر اسیدها، قلیاها و نمک ها مقاومت عالی دارند. رزین های پلی استایرن نیز انعطاف پذیری و شفافیت خوبی دارند. آنها برای عایق، لوله ها، فوم ها، برج های خنک کننده، لاستیک، ابزارآلات خودرو و داشبورد استفاده می شوند.

13- رزین های پلی پروپیلن:

رزین های پلی پروپیلن نوعی از رزین های پلیمری ترموپلاستیک هستند. آنها بدون مزه و رنگ، چگالی کم و مقاومت در برابر حرارت خوب هستند. آنها را می توان استریل کرد، بنابراین اغلب برای تجهیزات پزشکی استفاده می شوند. رزین های پلی پروپیلن مقاومت شیمیایی خوبی نیز دارند. آنها برای اسباب بازی ها، قطعات الکترونیکی، لوله و لوله های تولید، الیاف و رشته ها و پوشش ها استفاده می شوند.

معرفی هنر رزین

هنر رزین به نوعی از هنر صنایع دستی می گویند که لوازم اصلی آن رزین اپوکسی و ریخته گری می باشد. روش های مربوط به هنر رزین شامل مواردی از جمله:
• ترکیب رزین با جوهر و رنگ و ایجاد طرح های رنگارنگ
• استفاده از رزین اپوکسی و ریختن آن بر روی نقاشی برای ایجاد پوششی محافظ، ضخیم و براق
• استفاده از رزین در قالب هایی مانند صدف و گل خشک
• استفاده از هنر رزین در ساخت جواهرات و اکسسوری و لوازم خانگی

رزین چه کاربردی دارد؟

رزین در صنایع مختلف کاربرد دارد. از جمله کاربرد های رزین در صنایع دستی و ساخت زیورالات و اکسسوری و انجام کارهای هنری، صنعت ساختمان سازی، ساخت کفپوش ها، ساخت رنگ، استفاده در صنعت خودروسازی و کشتی سازی و بهبود وضعیت سنگ ها و استفاده در صنعت سنگ می باشد.

کاربرد رزین در صنایع دستی

استفاده از رزین اپوکسی به دلیل خاصیت منحصر به فرد و تطبیق پذیری و دوام بالا، در صنایع دستی و انجام کارهای هنری بسیار رایج می باشد. کاربرد رزین در صنایع دستی عبارتست از:

1- ریخته گری رزین:

یکی از رایج ترین روش های استفاده از رزین اپوکسی در صنایع دستی، ریخته گری رزین می باشد. با ریختن رزین اپوکسی در انواع قالب می توان اشیای سه بعدی واضح و مقاوم تولید کرد. همچنین از ریخته گری رزین در تولید جواهرات، مجسمه سازی و ساخت اشیا تزئینی و میزهایی با طرح، رنگ و بافت متفاوت قابل استفاده است.

2- پوشش رزین و سطوح هنری:

استفاده از پوشش رزین در سطوح هنری، باعث درخشش و محافظت آن در سطح و هنر می باشد. شما می توانید از پوشش رزین اپوکسی بر روی عکس، نقاشی، کارهای چوبی و سایر سطوح استفاده کنید تا باعث ایجاد سطحی براق و شیشه ای شود. استفاده از تکنیک پوشش رزینی باعث افزایش شادابی رنگ و ایجاد یک لایه محافظ با دوام می شود.

3- هنر ترکیبی:

افراد و هنرمندانی که با رزین اپوکسی کار می کنند این امکان را دارند که تکنیک‌های ترکیبی را امتحان و مواد مختلف را با رزین ترکیب کنند تا جلوه‌ها و بافت‌های منحصر به فردی ایجاد کنند. عناصری مانند پارچه، کاغذ، رنگدانه ها، رنگ ها، تکه های فلزی، صدف ها و حتی عناصر طبیعی مانند گل یا برگ را می توان در آثار هنری رزین اپوکسی گنجاند. این تکنیک به افراد اجازه می دهد تا قطعات خیره کننده و زیبایی ایجاد کنند که دارای حس عمق و بُعد هستند.

4- هنر ریختن رزین و مایعات:

با استفاده از تکنیک‌ های ریختن رزین و دستکاری رزین اپوکسی مایع روی بوم یا هر سطح دیگری برای ایجاد الگوهای جذاب و مسحور کننده، طرح‌های انتزاعی یا نمایش‌های واقعی است. با کج کردن و حرکت دادن بوم، هنرمندان می‌توانند جلوه‌های سیال جذابی را در حین جریان یافتن رزین و مخلوط شدن با رنگدانه‌ها یا سایر افزودنی‌ها به دست آورند. نتیجه، شکل گیری یک اثر هنری پویا با رنگ‌های جذاب و اشکال ارگانیک است.

5- منبت و خاتم کاری رزین:

از رزین های اپوکسی برای تکنیک های خاتم کاری استفاده می کنند. برای اینکه طرحی جذاب و خیره کننده را ایجاد کنید می توانید با ریختن رزین اپوکسی رنگدانه دار در حفره ها و شیارهای حکاکی شده، پیچ و تابی معاصر به نجاری و صنایع دستی سنتی اضافه کنید.

6- مجسمه سازی و هنر سه بعدی:

رزین های اپوکسی را می توان در مجسمه سازی و هنر سه بعدی استفاده کرد. هنرمندان می توانند رزین های اپوکسی را به شکل و فرم های مختلف در بیاورند، و مجسمه و اشیاء تزئینی خاص و منحصر به فردی را تولید کنند.

7- ساخت زیور آلات با رزین

یکی از محبوب ترین و ساده ترین کاربردهای رزین برای هنرمندان و افراد در ساخت زیورآلات است. با رزین می توانید انواع انگشترها، دستبندها، گردنبندها و دیگر زیورآلات به ظریف ترین و زیباترین شکل ممکن برای خود و دیگران بسازید. ساخت زیورآلات یکی از ساده ترین کاربردهای رزین است و افراد برای ساخت زیورآلات با رزین تنها نیاز به رزین مناسب، قالب، رنگ و ذوق هنری دارند. میتوانید برای ساخت زیور آلات از مواد دیگر مانند پلی استر و رزین UV نیز استفاده کنید، اما رزین آپوکسی پلی آمین از همه این مواد مناسب تر است. پلی استر به سرعت خشک می شود و به دلیل همین ویژگی در مقایسه با آپوکسی، برای این صنعت انتخاب مناسب تری است. چون در ساخت زیور آلات کریستالی بودن و استحکام اهمیت زیادی دارد، بنابراین استفاده از رزین در ساخت زیور آلات بسیار رایج و با اهمیت می باشد.

خرید محصولات رزینی

شما همراهان عزیز برای خرید محصولات رزینی از جمله خرید گردنبند رزینی، خرید تابلو رزینی، خرید ظروف رزینی و خرید صنایع دستی به فروشگاه اینترنتی آف سود مراجعه نمایید. فروشگاه اینترنتی آف سود یک فروشگاه خاص و اصیل ایرانی می باشد که حاوی محصولات صنایع دستی شیک و مدرن و همچنین اکسسوری و لوازم آشپزخانه می باشد.

جمع بندی

همانطور که در این مقاله پرداختیم رزین‌ها انواع مختلفی دارند که هر کدام در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. این رزین‌ها در کنار داشتن مزیت‌های بزرگ دارای معایبی هستند که باید از آنها مطلع بود. این مواد از گذشته تابه‌حال وجود داشته است شاید در گذشته تنها نوع طبیعی آن که صمغ درختان بوده مورد استفاده قرار می‌گرفته است. با گذشت زمان نوع مصنوعی آن در انواع مختلفی تولید شده است که هر کدام از ترکیبات متنوعی ساخته شده‌ اند.