تاریخچه صنایع دستی چوبی در ایران و جهان

چوب، ماده ای بسیار مهم و ارزشمند می باشد که از دیرباز، انسانها از آن برای ساخت انواع لوازم ضروری خود از جمله ظروف چوبی، چاقو، بشقاب، غیره استفاده می کردند. تاریخچه صنایع دستی چوبی در ایران و جهان بسیار گسترده بوده و قدمت بسیار طولانی دارد. بسیاری از لوازم و صنایع دستی چوبی در موزه ها نگهداری می شوند. در این مقاله ما به مطالبی از جمله بررسی تاریخچه صنایع دستی چوبی در ایران، بررسی تاریخچه صنایع دستی چوبی در جهان، معرفی مهمترین دوره های صنایع دستی چوبی و مطالب مرتبط می پردازیم. فروشگاه اف سود، فروشگاه اینترنتی دارای جدیدترین و زیباترین صنایع دستی ایرانی، از جمله صنایع دستی چوبی می باشد.

بررسی تاریخچه صنایع دستی چوبی در ایران

تاریخچه صنایع دستی چوبی در ایران را می توان براساس شباهت های طراحی به سه دوره مهم تقسیم کرد. در این قسمت ما به بررسی تاریخچه صنایع دستی چوبی در ایران و همچنین معرفی مهمترین دوره های صنایع دستی چوبی خواهیم پرداخت.
دوران مهم صنایع دستی چوبی در ایران شامل:

• دوران قبل از اسلام

این دوران شامل تمدن های اولیه هخامنشی، اشکانی و ساسانی است. در دوران پیش از اسلام از قطعات بزرگ چوب به عنوان بخشی از بنا استفاده می شد. اسناد تاریخی تایید می کنند که کلبه های چوبی در قرن پنجم قبل از میلاد ساخته شده اند و همچنین مواردی مثل نردبان هم وجود داشت.
چوب به عنوان یکی از فراوان ترین مواد طبیعی، نقش مهمی در ساخت ابزارهای فنی و کشاورزی و حتی لوازم خانگی از جمله ظروف چوبی آشپزخانه داشته است. در این دوره برای محافظت از چوب در برابر فاسد و خراب شدن از روغن های طبیعی استفاده می کردند. در دوره ساسانی استفاده از کلاف های چوبی (کلاف ها قطعات بلند چوبی هستند که تعادل و فاصله بین ستون ها را حفظ می کنند) در ساختمان ها رایج بوده است. همچنین در این دوره نوعی طرح رویه تکه های مربع چوبی انجام می شد که نقش هندسی داشت. مهمترین چوب های مورد استفاده در این دوره سرو، توت، بلوط، سنجد و کاج بوده است. برخی از آنها توسط کانال های آبی به مرکز کشور منتقل شدند.

• دوره میانه اسلام

آثار چوبی دوره بین اسلامی که مربوط به قرن پنجم تا دهم هجری قمری است، در اجزای ساختمان های چوبی مانند ستون ها، سقف ها، درها، پنجره ها و نرده ها بسیار نمایان است. اما آثار کوچکتری مانند جعبه، قاب، وسایل خانه، ابزار جنگی و شکار نیز وجود دارد. مهمترین نقش صنایع دستی چوبی قرن پنجم تا دهم هجری قمری نقوش هندسی، شیارهای موازی، کتیبه ها، نام ائمه (ع)، محراب، ترنج، گل و گیاه، ختایی و اسلیمی، شکوفه، برگ خرما، آفتابگردان، حیوان و انسان بوده است.

• دوره صفویه

دوره ی صفویه را می توان تحولی از نظر نقش و روش اجرا در صنایع دستی چوبی دانست. برخی از این پیشرفت ها شامل تکامل روش های قبلی و همچنین نقش ها و نوآوری ها در زمینه روش های اجرایی و سبک خاص ایرانی بوده است.
در این دوره آثار شامل ساختمان های چوبی و اجزای مرتبط با آن مانند ستون، سقف، در و پنجره می باشد. همچنین وسایل کاربردی از جمله پله، جعبه، قاب، صندلی و ابزار صنعتی، کشاورزی و جنگی. در دوره صفویه آینه کاری، فلزکاری و نقاشی روی چوب رونق گرفت و از روغن های جدید مانند کمان برای حفاظت از صنایع دستی چوبی استفاده می شد.
کنده کاری در این دوره به صورت بسیار ظریف و با سنگفرش و جزئیات فراوان دیده می شود. منبت کاری در این دوره بر اساس نقوش هندسی، شیارهای موازی و به سبک ایرانی است. نقش گل و گیاه و انسان و ترنج و محراب، جزو نقش های برجسته این دوره بوده اند.
صنایع دستی چوبی پس از دوره صفویه و به ویژه در دوره قاجار نه تنها تکامل فنی نداشته بلکه با افت کیفیت فنی نیز مواجه بوده است.

بررسی تاریخچه صنایع دستی چوبی در جهان

چوب از دیرباز، نه تنها در ایران، بلکه در جهان بسیار کاربردی و مورد استفاده بوده است به طوریکه حدود ده هزار سال پیش، بشر به وسیله نیزه های چوبی به شکار پرداخته و یا از چوب به عنوان پل برای عبور از رودخانه ها استفاده می کردند.

• تاریخچه صنایع دستی چوبی در مصر

صنایع چوبی در مصر بیشتر از سایر نقاط در جهان پیشرفت داشته به طوریکه که این صنعت به دوره ماقبل تاریخ برمی گردد و مصریان از آن دوره استفاده از چوب را به خوبی بلد بوده و در خانه های خود از نرده های چوبی استفاده می کردند. مصریان آنقدر به چوب علاقه داشتند که بسیاری از ابزارهای آنها از چوب ساخته می شد. صنایع چوبی از دوره استفاده از مس و سنگ پیشرفت فراوانی داشته و ساخت انواع تخت خواب و تابوت های چوبی رواج پیدا کرد. در دوران حکومت خاندان تین در مصر، پیشرفت صنعت چوب به حدی بود که در های چوبی بزرگ از ملزومات اصلی قصر ها و ساختمان های اداری به شما می آمد. امروزه بسیاری از صنایع دستی چوبی مصر در موزه لوور و موزه لندن نگهداری می شود.

• تاریخچه صنایع چوبی در هند و پاکستان

در شبه قاره ی هند و پاکستان نیز، چوب از قدیم از ارزش و اهمیت زیادی برخوردار بوده است. چوب هایی که در هند برای ساخت ابزار و صنایع چوبی استفاده می شد شامل چوب آبنوس، صندل، بلسان، بقم و غیره بوده اند. همچنین در پاکستان از چوب شیشام برای ساخت انواع ابزار ها، وسایل های چوبی، اکسسوری چوبی منزل، تندیس ها و صنایع چوبی استفاده می شد.

• تاریخچه صنایع دستی چوبی در یونان

اهمیت چوب در یونان باستان بسیار زیاد بوده به طوری که به گفته استاد کریم ساعی، چوب به قدری برای یونانیان اهمیت داشت که فکر می کردند از هر درختی فرشته ای نگهبانی می کند که با قطع کردن درخت، آن فرشته نیز کشته می شود. از این رو اگر درختی را قطع می کردند حتما برای آن قربانی می دادند. در یونان از چوب برای روکش سازی، ساخت تخت روان و میز استفاده می کردند.

• تاریخچه صنایع دستی چوبی در چین

اولین شواهد مربوط به کارهای چوبی در چین را می توان به دوره نوسنگی ردیابی کرد، زمانی که گروهی از مردم یک مجسمه چوبی از یک زن را ایجاد کردند. اعتقاد بر این بود که این کنده کاری با ابزارهای سنگی انجام شده است، همانطور که شیارهای روی سطح نشان می دهد. این نشان می دهد که نجارانی بودند که دانش منبت کاری داشتند و می توانستند مجسمه چوبی بسازند.

معرفی موزه های مهم صنایع دستی چوبی

موزه های بسیار زیادی در جهان وجود دارند که دارای صنایع دستی چوبی مهم و ارزشمند هستند. برخی از این موزه ها شامل موزه منبت کاری ایروان ارمنستان، موزه لوور فرانسه، موزه بریتانیا در لندن، موزه صنایع دستی تهران و غیره می باشد.

معرفی هنرمندان برجسته صنایع دستی چوبی

هنرمندان بسیاری با استفاده از استعداد ها و مهارت های خود، آثار و صنایع دستی چوبی زیبا و بسیار چشمگیر را طراحی و ساخته اند. این هنرمندان تاثیر بسزایی در حفظ و ارتقای صنایع دستی چوبی داشتند.

ابزارها و مواد اولیه در صنایع دستی چوبی

برای ساخت و تولید صنایع دستی چوبی، به یکسری ابزار ها و مواد اولیه نیاز است. از جمله مهمترین این ابزارها، ماده اصلی یعنی چوب می باشد. مناسب ترین چوب برای ساخت صنایع دستی چوبی چوب شمشاد، گرد، راش، عناب و نارنج است. ابزار های دیگر شامل:

• ابزار پرداخت و تراش

این ابزار شامل انواع رنده، مغار، اسکنه، سمباده وچوب ساب می باشد.

• ابزار برش

شامل انواع وسایل سوراخ کاری و اره های ماشینی و دستی.

• ابزارهای رنگ کردن

ابزار های رنگ کردن صنایع چوبی شامل انواع لیسه، قلم مو، پیستوله و کاردک می باشد.

• ابزاربست و اتصال و نگهدارنده

شامل چکش، میخ کش، نخ و انواع گیره.

• ابزار و وسایل ایمنی

وسایل ایمنی شامل دستکش، ماسک، کلاه و عینک می باشد.

جمع بندی

چوب، ماده اولیه بسیار زیبا و ارزشمند که از آن برای خلق آثار و وسایل زیادی از جمله صنایع دستی چوبی استفاده می شود. ساخت و تولید صنایع دستی چوبی و ابزار و وسایل چوبی از دیرباز در خیلی از کشورها از جمله ایران رواج داشته است و دارای قدمتی طولانی می باشد. ما در این مقاله برای آشنایی بیشتر شما عزیزان با صنایع دستی چوبی به مطالبی از جمله بررسی تاریخچه صنایع دستی چوبی در ایران و جهان و همچنین ابزارها و مواد اولیه در صنایع دستی چوبی پرداختیم. شما عزیزان می توانید برای خرید صنایع دستی چوبی زیبا و منحصر به فرد به وب سایت فروشگاه آف سود مراجعه نمایید. فروشگاه آف سود ارائه دهنده جدیدترین و زیباترین صنایع دستی از جمله صنایع دستی چوبی بسیار زیبا و چشمگیر مانند ظروف چوبی(ظروف چوبی سرو و ظروف چوبی آشپزخانه) می باشد که خالق آن دستان هنرمند و توانمند هنرمندان ایرانی می باشند.